استفاده از صفات مورفولوژیکی برگ برای تمایز توده‌های Populus nigra در استان‌های کرمانشاه و زنجان

ازدیاد غیر‌‌جنسی صنوبر از طریق قلمه‌زدن و استفاده گسترده از آن در صنوبرکاریهای کشور، سطح تنوع ژنتیکی این درختان ارزشمند را تهدید می‌کند. از این رو، بررسی میزان تنوع ژنتیکی این درختان به‌منظور اتخاذ راهبرد حفاظت و توسعه صنوبرکاری برای مدیریت پایدار و استمرار تولید چوب ضروری به‌نظر می‌رسد. بر این اساس در تحقیق حاضر از میان توده‌های Populus nigra کشت شده در دو استان کرمانشاه و زنجان با استفاده از 23 صفت مورفولوژیکی برگ، 12 توده از لحاظ وجود گوناگونی ژنتیکی مورد بررسی قرار گرفتند. به‌منظور یکسان‌سازی شرایط محیطی، قلمه‌ها در قالب طرح آزمایشی بلوک‌های کامل تصــادفی در 3 تکرار، در عرصه مجتمع تحقیقاتی البرز کرج کاشته شدند. اندازه‌گیری صفات مورفولوژیکی در اواسط فصل رویش انجام شد و داده‌های حاصل با استفاده از تجزیه واریانس، تجزیه به مؤلفه‌های اصلی و تجزیه خوشه‌ای مورد بررسی قرار گرفتند. نتایج بدست آمده از تجزیه واریانس از لحاظ بیشتر صفات، گوناگونی در سطح توده‌ها را آشکار ساخت. نتایج تجزیه به مؤلفه‌های اصلی، صفات با وزن بیشتر در مؤلفه‌‌ها را معرفی کرد. در نهایت تجزیه خوشه‌ای توانست به‌خوبی توده‌های دو استان را در گروه‌های مجـزا و به‌صورت مشابه با روش تجزیه به مؤلفه‌های اصلی تفکیک کند؛ به‌طوری‌که سطح تنوع ژنتیکی درختان استان زنجان بیشتر از درختان استان کرمانشاه ارزیابی شد. نتایج نشان داد که صفات مورفولوژیکی در شرایط محیــطی یکسان می‌توانند قرابتها و تفاوتها را در بین توده‌ها آشکار کنند